Haaretz Τρίτη 18.9.2018
Του
Offer Aderet
 

 Την παραμονή του Πολέμου του Γιομ Κιπούρ, ο αντισυνταγματάρχης Nitzani κοίταξε με τα κιάλια του προς τη Διώρυγα του Σουέζ και διέταξε τους άντρες του να βρίσκονται σε πλήρη ετοιμότητα. Ένας από αυτούς διηγείται και την παρακάτω ιστορία.

Στις 3 Οκτωβρίου 1973, ο Αν/χης Shlomo (Moni) Nitzani, διοικητής της 79ης Επιλαρχίας Τεθωρακισμένων, συγκέντρωσε τους άντρες του στον σταθμό ανεφοδιασμού της Συχέμ στην Βάση Ρεφιντίμ στο Σινά. Ξεκίνησε με μια ενημέρωση σχετικά με την διαταγή του να είναι σε ετοιμότητα η μονάδα, αφού βρισκόταν σε εξέλιξη μία μεγάλη στρατιωτική άσκηση του Αιγυπτιακού στρατού. Προς το τέλος των παρατηρήσεών του, πέταξε τη βόμβα: «Πιστεύω ότι το πράγμα θα πάει σε πόλεμο και ως εκ τούτου θα προετοιμαστούμε κατάλληλα».

Είχε δίκιο, ωστόσο εκείνη τη χρονική στιγμή, η εκτίμηση της κατάστασης που συμμερίστηκε ο Niztani με τους στρατιώτες του, ερχόταν σε αντίθεση με εκείνη των ανώτερων κλιμακίων. Σε μια συζήτηση που έγινε στο Γενικό Επιτελείο στις 5 Οκτωβρίου 1973, απομαγνητοφωνημένο κείμενο της οποίας δημοσιεύθηκε την εβδομάδα αυτή από τις Αμυντικές Δυνάμεις του Ισραήλ και το Ίδρυμα Στρατιωτικών Αρχείων, ο τότε αρχηγός της Στρατιωτικής Αντικατασκοπίας Eli Zeira θεωρούσε την πιθανότητα πολέμου «πολλή μικρή ακόμη… ακόμη πιο μικρή και από μικρή». Ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου David Eleazar αποδέχτηκε αυτή την εκτίμηση και σημείωσε ότι έβλεπε πως «ο κίνδυνος να ξεσπάσει πόλεμος ήταν λιγότερο πιθανός από τον κίνδυνο να μην ξεσπάσει πόλεμος».

Ωστόσο, ο Αν/χης Nitzani από το Moshav Kfar Hittim, ο οποίος είχε τιμηθεί με το Μετάλλιο της Τιμής (την ανώτατη τιμητική διάκριση των ΙΔΑ) κατά την εκστρατεία στο Σινά το 1956, αρνήθηκε να πάει με τα νερά του. «Ενήργησε αντίθετα με όλες τις δυνάμεις στον Επιλαρχία και την Ταξιαρχία» λέει ο Dr Offer Drori, ο οποίος σε ηλικία τότε 19 ετών υπηρετούσε στα τεθωρακισμένα της επιλαρχίας του Nitzani.

Ο Αν/χης Shlomo (Moni) Nitzani (με τα χέρια στη μέση)διοικητής της 79ης Επιλαρχίας Τεθωρακισμένων, Credit Rami Shllush 

Αμέσως μετά την ενημέρωση των στρατιωτών έσπευσε να εκτελέσει τις διαταγές του διοικητή της επιλαρχίας: απομάκρυναν από το στρατόπεδο όλα τα βαρέα οχήματα και τα ανέπτυξαν καμουφλαρισμένα σε ανοικτό έδαφος μακριά από τη βάση. «Σκαρφαλώσαμε στα τεθωρακισμένα και στα ΤΟΜΠ, βγήκαμε στην πεδιάδα και απλώσαμε δίχτυα παραλλαγής» είπε ο Drori.

Στην αρχή, θυμάται, οι στρατιώτες γκρίνιαζαν με αυτό που θεωρούσαν καπρίτσιο του διοικητή της επιλαρχίας τους. «Το θυμάμαι σαν χθες» λέει. «Είχαμε απογοητευθεί από αυτή την ιστορία, όπως κάθε στρατιώτης που χάνει την άδεια του». Μετά την νίκη των ΙΔΑ στο Πόλεμο των Έξι Ημερών και το αίσθημα του αήττητου που είχε δημιουργηθεί στο στρατό «δεν πιστεύαμε ότι υπήρχε κανένας λόγος να κρυβόμαστε κάτω από δίχτυα παραλλαγής στο Σινά. Βλέπαμε τα αιγυπτιακά αεροπλάνα μέσα από τα δίχτυα. Χάρη στην πλήρη ετοιμότητα στην οποία μας είχε βάλει ο Nitzani, έριξαν τις βόμβες τους σε άδειο στρατόπεδο». Μέχρι σήμερα ο Drori είναι περήφανα ευγνώμων στον Nitzani. «Νομίζω ότι ήμασταν η μοναδική επιλαρχία που δεν είχε καμία απώλεια από την επίθεση. Μπορεί να πει κανείς ότι έσωσε ζωές από τα πρώτα κιόλας λεπτά του πολέμου».

Σε μια συνέντευξή του στην τοπική εφημερίδα Zman Haifa, ο ίδιος ο Nitzani σχολίασε τα παραπάνω με τη χαρακτηριστική του μετριοπάθεια: «Θα μπορούσε να ειπωθεί ότι αυτός ήταν ο λόγος που η επιλαρχία μου δεν επλήγη αμέσως με την έναρξη του πολέμου, κάτι που, προς μεγάλη μας λύπη, συνέβη σε άλλες».

Ένα βήμα μπροστά

Λίγο αργότερα η κατάσταση άλλαξε. «Έβλεπα σαφώς ότι επρόκειτο να συμβεί κάτι μεγαλύτερο από μας» είπε ο Nitzani στον τηλεοπτικό Σταθμό «Κανάλι 1» το 2003. Την Κυριακή 7 Οκτωβρίου 1973, έπειτα από ένα 24ωρο ακατάπαυστων καταιγιστικών πυρών, ο Nitzani τραυματίστηκε στο κεφάλι από θραύσματα κατά τη διάρκεια της μάχης.

Η επιλαρχία, που υπέστη επιπλέον ζημίες και απώλειες στρατιωτών, συνέχισε τη μάχη ενώ ο Nitzani μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο στα μετόπισθεν προκειμένου να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση. «Εκεί είναι που άρχισε και ο δεύτερός μου πόλεμος» θα δηλώσει αργότερα μιλώντας για την μακρά διαδικασία αποκατάστασης και για τα σωματικά και ψυχικά σημάδια που θα είχε για το υπόλοιπο της ζωής του. «Ένας πόλεμος που κρατά μια ζωή» ήταν ο τίτλος της έκθεσης που συνέταξε γι’ αυτόν ο Renan Shor και που δημοσιεύθηκε 15 χρόνια μετά στο στρατιωτικό περιοδικό Bamahane.

Τα τραύματα τον έκαναν ανάπηρο για μια ζωή. Υπέφερε από ξαφνικές περιόδους θυμού και κρίσεις μελαγχολίας, ενώ για πολλά χρόνια αντιμετώπιζε προβλήματα υγείας, οικογενειακά καθώς και οικονομικά. Η γυναίκα του Zohar πέθανε νέα έπειτα από ασθένεια. Η νεότερος γιος του Michael, που γεννήθηκε μετά τον Πόλεμο του Γιομ Κιπούρ, υπέφερε από εγκεφαλική κάκωση και απεβίωσε κι εκείνος λίγα χρόνια αργότερα.

Έπειτα από χρόνια, όταν ο Drori έμαθε για την ένδεια του Nitzani, ήρθε σε επαφή με τον παλιό του διοικητή και κινητοποίησε τους φίλους του από την 79η Επιλαρχία για να τον βοηθήσουν. Όταν συναντήθηκαν με τον Nitzani ο Drori του έκανε την ερώτηση των 64.000 δολαρίων: πώς είχε δει τι ερχόταν το 1973; o Nitzani απάντησε: «Σήκωσα τα κιάλια μου και είδα ολόκληρο τον αιγυπτιακό στρατό στις όχθες της διώρυγας».

 «Δεν επαφέθηκε στις έρευνες της Στρατιωτικής Αντικατασκοπίας και στις κάθε είδους εκτιμήσεις αλλά έπραξε το πιο στοιχειώδες πράγμα και από αυτό έκανε την εκτίμησή του για την κατάσταση» είπε ο Drori. Κι έτσι, ενώ οι ΙΔΑ πίστευαν ότι ο αιγυπτιακός στρατός διεξήγε στρατιωτικά γυμνάσια, ο Nitzani είδε ένα βήμα μπροστά. Με αυτή την έννοια, λέει ο Drori «Ήταν μοναδικός: έκανε μια εκτίμηση και ανέλαβε δράση».

Μετά τον πόλεμο στον Nitzani απενεμήθη το Μετάλλιο Διακεκριμένων Πράξεων. Το κείμενο έγραφε: «Η δύναμη υπό τις διαταγές του απέκρουσε επανειλημμένες επιθέσεις … και έτσι παρεμποδίστηκε και σταμάτησε η αιγυπτιακή προσπάθεια να διαβούν τη Διώρυγα». Επιπροσθέτως, «Ο αριθμός των απωλειών της δύναμης ήταν μεγάλος. Ο Αν/χης Shlomo Nitzani προσωπικά πάσχισε να μετριάσει τις απώλειες παρά τον καταιγισμό των εχθρικών πυρών. Τραυματίστηκε σοβαρά κατά τη διάρκεια των μαχών. Οι ηγετικές του ικανότητες, η αφοσίωσή του, το θάρρος και η υψηλών προδιαγραφών ηγεσία του ενστάλαξαν εμπιστοσύνη στους στρατιώτες του και ενδυνάμωσαν το μαχητικό τους πνεύμα».

Αυτή η τιμητική διάκριση, όπως σημειώσαμε, έρχεται να προστεθεί στην τιμητική διάκριση που είχε λάβει ο Nitzani για τη συμμετοχή του στη μάχη στο πέρασμα Mitla κατά την Εκστρατεία στο Σινά. Εκεί έσωσε έναν τραυματία υπό καταιγιστικά πυρά, χρησιμοποίησε τα όπλα που είχε στη διάθεσή του ο τραυματίας, και έτσι κατάφερε να πλήξει την εχθρική θέση. «Με αυτή του την πράξη έσωσε τη ζωή των τραυματιών και των στρατιωτών της μονάδας του», σύμφωνα με το κείμενο της τιμητικής διάκρισης.

Ο Nitzani είναι ένας από τους δύο μόνο στρατιωτικούς στους οποίους έχει απονεμηθεί και το Μετάλλιο της Τιμής καθώς και το Μετάλλιο για Διακεκριμένες Υπηρεσίες. Ο άλλος ήταν ο Avigdor Kahalani, ο οποίος αργότερα μπήκε στην πολιτική και έγινε βουλευτής στην Κνέσσετ καθώς και Υπουργός Εσωτερικής Ασφάλειας.

«Η ιστορία του Moni δεν είναι πολύ γνωστή στο ευρύ κοινό και δεν περιβάλλεται από δόξα, όπως κάποιοι άλλοι, επειδή δεν ήταν ο άντρας που μιλούσε πολύ» λέει ο Drori, 64 ετών σήμερα. Ήταν ένας έφεδρος αντισυνταγματάρχης και ειδικός στα πληροφοριακά συστήματα που δημιούργησε έναν ιστότοπο με την ονομασία Hagvura (Ηρωϊσμός), μια λεπτομερή βάση δεδομένων των ηρώων του Ισραήλ.

Ο Notzani, που παντρεύτηκε δεύτερη φορά, πέθανε στις 6 Οκτωβρίου 2012, στην επέτειο του πολέμου, σε ηλικία 76 ετών. Στον επικήδειο λόγο του ο αρχιστράτηγος (ε.α.) Amnon Reshef, διοικητής της 14ης Ταξιαρχίας, η οποία υποβοηθούσε την επιλαρχία του Nitzani κατά τη διάρκεια του πολέμου, είπε: «Είναι αδύνατον να μιλήσω για τον Moni χωρίς να αναφερθώ στα δεινοπαθήματά του. Η ιστορία του είναι η ισραηλινή εκδοχή του Βιβλίου του Ιώβ».

https://www.haaretz.com/israel-news/.premium-the-israeli-commander-who-ignored-intelligence-orders-and-saved-his-troops-1.6489716