Cohen.gr Πέμπτη 5.5.2022
Ζαν Κοέν
Γενικό
Φαίνεται πια καθαρά ότι, μετά και την εισβολή στην Ουκρανία, ο κόσμος μπαίνει σε μία νέα φάση Ψυχρού Πολέμου μόνο που η παγκόσμια συγκυρία δεν είναι η ίδια.
Στον «πρώτο» Ψυχρό Πόλεμο είχαμε μία Δύση ενωμένη με ηγέτη την Αμερική και από την άλλη την ανατολική Ευρώπη με ηγέτη τη Σοβιετική Ένωση (Σ.Ε.), ενώ τα υπόλοιπα κράτη ήταν δεμένα σε ένα από τα δύο άρματα.
Στην Μέση Ανατολή, οι πελάτες της Σ.Ε. ήταν η Συρία, η Υεμένη, το Ιράκ και το Ιράν, και τα πρώτα 25 χρόνια του Ψυχρού Πολέμου η Αίγυπτος, ενώ από τη άλλη μεριά οι πελάτες των Ηνωμένων Πολιτειών (Η.Π.Α.) ήταν το Ισραήλ, οι αραβικές χώρες του Κόλπου και αργότερα (μετά το 1970) και η Αίγυπτος.
Και στα δύο μπλοκ οι ακόλουθοι είχαν απόλυτη εμπιστοσύνη στους αρχηγούς των μπλοκ πως δεν θα τους εγκατέλειπαν σε ώρα ανάγκης και δεν είχαν και άδικο, όπως μας διδάσκει η ιστορία.
Με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου (το 1990), τα πράγματα άλλαξαν άρδην. Η Σ.Ε. διαλύθηκε και δημιουργήθηκαν από τις διάφορες σοβιετίες ανεξάρτητα κράτη. Από την άλλη πλευρά, οι Η.Π.Α., βλέποντας ότι έγιναν η απόλυτη υπερδύναμη, επαναπαύθηκαν στις δάφνες τους και άλλαξαν τακτική μέχρι το 2001, όταν έπεσαν οι Δίδυμοι Πύργοι. Έκτοτε, ξαναμπήκαν στο παιχνίδι ειδικά στη Μέση Ανατολή, για να ξαναλλάξουν πολιτική επί προεδρίας Ομπάμα και αυτή τη φορά δραστικά.
Ο Ομπάμα ήταν ο πρώτος πρόεδρος που αποφάσισε να «φύγει» από τα προβλήματα τις περιοχής (Αραβική Άνοιξη) και να επικεντρωθεί στην Κίνα και τη νοτιοανατολική Ασία αφήνοντας τις χώρες της περιοχής στο έλεος του Θεού, των αγριεμένων τοπικών πληθυσμών, και τον διαφόρων στρατιωτικών, παραστρατιωτικών, τρομοκρατικών οργανώσεων με αιχμή του δόρατος των τρομοκρατικών οργανώσεων την ISIS.
Ο επόμενος πρόεδρος (Τραμπ) πήγε τις ΗΠΑ στην απομόνωση (America First) και απομακρύνθηκε από τη Μέση Ανατολή με εξαίρεση το Ισραήλ, το οποίο βοήθησε να συνάψει τις λεγόμενες «Συμφωνίες του Αβραάμ», για τον λόγο που θα δούμε παρακάτω.
Παράλληλα, στη περιοχή γινόταν του «Κουτρούλη ο γάμος» ειδικά με τον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας, την ISIS, και το Ιράν. Στη Συρία, μπλέχτηκε η Ρωσσία υπέρ του Άσαντ, η ISIS υπέρ του εαυτού της και φυσικά εναντίον όλων όπως και της Συρίας, η Τουρκία εναντίον του Άσαντ (αλλά βασικά εναντίον των Κούρδων) και το Ιράν υπέρ του Άσαντ αλλά με σκοπό την περικύκλωση του Ισραήλ μέσω του άξονα Ιράν-Ιράκ-Συρία-Λίβανο.
Αλλά υπήρχαν και άλλοι παίκτες στην περιοχή με επιρροή όπως η Σαουδική Αραβία (Σ.Α.), που είναι εναντίον του Ιράν και της Τουρκίας και πολεμάει την πρώτη στην Υεμένη, ενώ οι αραβικές χώρες της βορείου Αφρικής έχουν να αντιμετωπίσουν τον εμφύλιο της Λιβύης, καθώς και την εμπλοκή σε αυτόν της Τουρκίας.
Αυτή ήταν η εικόνα της περιοχής όταν η Ρωσσία ξύπνησε και επιτέθηκε στην Ουκρανία. Βέβαια, ας θυμηθούμε ότι η ίδια κατάσταση στην ΜΑ υπήρχε το 2000-2009 (με την εισβολή της Ρωσσίας στην Τσετσενία) και το 2014 (με την εισβολή της ιδίας στην Κριμαία και τη στρατιωτική κινητοποίηση των φιλορώσσων αυτονομιστών στην ανατολική Ουκρανία), αλλά η προσωρινή έστω διευθέτηση αυτών των κρίσεων όπως και η χαλαρή έως ανύπαρκτη αντίδραση της Δύσης δεν ανησύχησε ιδιαίτερα τους παίκτες της περιοχής.
ΜΕΝΑΤΟ (Middle East North Africa Treaty Organization)
Βλέποντας οι χώρες της περιοχής πως οι Η.Π.Α. απομακρύνονται από την ΜΑ, και ίσως σημαντικότερο, πως οι Η.Π.Α. έφυγαν από το Αφγανιστάν, θεώρησαν πως το να βασίζονται στην Αμερική σε ώρα κρίσης ήταν σαν να στηρίζεται ο γεωργός στις διαθέσεις του καιρού. Έτσι, τα συντηρητικά φιλοδυτικά και αραβικά κράτη της περιοχής απεφάσισαν πως είχε έρθει η ώρα να βρουν νέες συμμαχίες προκειμένου να προστατεύσουν τα συμφέροντά τους ειδικά και βασικά από το Ιράν αλλά και από την Τουρκία.
Το πιο πολιτικά σταθερό, οικονομικά ανεπτυγμένο, διπλωματικά συνδεδεμένο, τεχνολογικά εξελιγμένο, στρατιωτικά δυνατό, που βασίζεται μόνο στον εαυτό του και το σημαντικότερο μη εχθρικό προς αυτές κράτος είναι το Ισραήλ. Οι αραβικές χώρες συνειδητοποίησαν (μετά από 70 χρόνια) ότι το Ισραήλ δεν έχει καθόλου βλέψεις και δη εχθρικές έναντι του αραβικού κόσμου.
Ως εκ τούτου, απεφάσισαν πως είχε έρθει πλέον η ώρα να κάνουν τις παρασκηνιακές τους σχέσεις με το Ισραήλ επίσημες, πολιτική που ο Τραμπ είδε όχι απλώς με συμπάθεια αλλά με ανακούφιση διότι ο άξονας αυτός θα ήταν αρκετά δυνατός ώστε να προστατεύσει τα αμερικανικά συμφέροντα στη περιοχή. Έτσι, δημιουργήθηκαν οι λεγόμενες «Συμφωνίες του Αβραάμ», που περιλαμβάνουν (ΜΕΝΑΤΟ) το Ισραήλ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (Η.Α.Ε.) , το Ομάν, το Μπαχρέιν, το Σουδάν και το Μαρόκο.
Αυτή ήταν κατάσταση στη ΜΑ όταν η Ρωσσία εισέβαλε ξανά στην Ουκρανία, μόνο που αυτή τη φορά οι βλέψεις της – ή για να είμαι πιο ακριβής οι βλέψεις του Πούτιν-είναι να αναβιώσει όσο μπορεί την παλαιά Ρωσσική Αυτοικρατορία.
Το πρόβλημα είναι ότι δεν περίμενε τόσο σφοδρή αντιμετώπιση από τη Δύση με αποτέλεσμα να χρειάζεται βοήθεια από όπου μπορεί προκειμένου να πραγματοποιήσει τους πολεμικούς και πολιτικούς στόχους. Και εδώ μπαίνει στο παιχνίδι το Ιράν. Η Ρωσσία και το Ιράν έχουν κοινό τους στόχο στην περιοχή τη διάσωση και εδραίωση του Άσαντ στη Συρία. Ο καθένας για τους δικούς του λόγους. Η Ρωσσία επειδή θέλει να έχει ναυτικές βάσεις στη Μεσόγειο και μαζί με την Μαύρη Θάλασσα και την Θάλασσα του Αζόφ να προστατεύει το ευαίσθητο νότιο υπογάστριο της. Το δε το Ιράν γιατί επιδιώκει να περικυκλώσει το Ισραήλ μέσω Ιράκ-Συρία-Λιβάνου και Γάζας.
Επειδή όμως στη Μέση Ανατολή Τὰ πάντα ῥεῖ; -που είπε και ο μεγάλος-πολύ γρήγορα η Ρωσσία και το Ισραήλ, που διατηρούσαν φιλικότατες σχέσεις, βρέθηκαν αντιμέτωποι και μάλιστα σε σημείο που να θυμίζει την εποχή 1967-1991, όταν δεν υπήρχαν καν διπλωματικές σχέσεις μεταξύ Σοβιετικής Ένωσης και Ισραήλ. Παράλληλα, η Μόσχα άρχισε να εφοδιάζει και να εφοδιάζεται από το Ιράν με μία γιγάντια αεροπορική γέφυρα με δεκάδες πτήσεις κάθε μέρα με τεράστια αεροπλάνα Boeing-747 και ρωσικά Illusin.
Με διαμορφωμένους τους άξονες και τις συμμαχίες στην περιοχή από τις επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία, μία χώρα παραμένει αίνιγμα και αυτή είναι ως συνήθως η Τουρκία.
Υποστηρίζει μεν την Ουκρανία αλλά έχει ανάγκη τον Πούτιν για εξοπλισμό συν του ότι έχει και κοινά συμφέροντα στην ΜΑ όπως στη Συρία, από την άλλη πλευρά θέλει να είναι ο σουλτάνος του μουσουλμανικού κόσμου αλλά δεν πολυσυμπαθεί το Ιράν. Προσθέστε σε όλα αυτά την προσπάθεια του Ερντογάν να μη φύγει πολύ μακριά από το δυτικό άρμα παρόλο που μισεί τη Δύση και καταλαβαίνετε ότι τα πράγματα στην περιοχή είναι από παχύρευστα μέχρι τελείως ρευστά.֍