19.3.2009
Ζαν Κοέν
Για δεύτερη φορά σε οκτώ μήνες το Ισραήλ καλείται να αποφασίσει πόσους και ποιούς κρατούμενους να απελευθερώσει προκειμένου να πάρει πίσω στρατιώτες του που βρίσκονται στα χέρια των εχθρών του.
Στις 16.7.2008 το Ισραήλ απελευθέρωσε και παρέδωσε στην Χεζμπολάχ 4 άτομα και τις σορούς άλλων 200 παλαιστινίων. Μεταξύ των απελευθερωμένων ήταν και ο Σαμίρ Κουντάρ ο οποίος το 1979 σε ηλικία 16 ετών δολοφόνησε εν ψυχρώ ένα αστυνομικό και έναν πατέρα με την τετράχρονη κόρη του. Την κόρη την σκότωσε συνθλίβοντας το κεφάλι της με μία πέτρα. Για το έγκλημα του αυτό καταδικάστηκε σε τετράκης ισόβια.
Γενικότερα τα τελευταία 30 χρόνια το Ισραήλ έχει απελευθερώσει 7.000 παλαιστίνιους κρατούμενους για 19 ισραηλινούς και την παραλαβή άλλων οκτώ ισραηλινών σορών.
Ενδεικτικά αναφέρω την ανταλλαγή 1.150 κρατουμένων το 1985, έναντι τριών Ισραηλινών στρατιωτών, ενώ το 1998 απελευθέρωσε 65 κρατούμενους και τις σορούς 40 μαχητών της Χεζμπολάχ για τη σορό ενός λοχία.
Αυτές τις μέρες το Ισραήλ διαπραγματεύεται την απελευθέρωση από τη Χαμάς του επιλοχία Γκιλάντ Σαλίτ (δεκανέας όταν απήχθη) που εδώ και τρία σχεδόν χρόνια είναι αιχμάλωτος της Χαμάς.
Η Χαμάς ζητάει από το Ισραήλ την απελευθέρωση 450 παλαιστινίων, 100 εκ των οποίων είναι ανώτατα στελέχη του ένοπλου τμήματος της, ενώ μεταξύ των υπολοίπων 350 είναι πολλοί που έχουν καταδικαστεί σαν οι εγκέφαλοι βομβιστικών ενεργειών μέσα στο Ισραήλ σε καφετέριες, πιτσαρίες, σταθμούς λεωφορείων κλπ, με εκατοντάδες αθώους πολίτες νεκρούς και τραυματίες. Αυτούς το Ισραήλ τους χαρακτηρίζει κρατούμενους με «αιματοβαμμένα χέρια» και συνήθως δεν δέχεται την ανταλλαγή τους.
Το άρθρο αυτό δεν πρόκειται να ασχοληθεί με την διαδικασία της ανταλλαγής αλλά με το δίλημμα πόσους και ποιούς πρέπει να απελευθερώνει το Ισραήλ για τους στρατιώτες του, παραθέτοντας τα επιχειρήματα αυτών που τάσσονται με τις οικογένειες των στρατιωτών και αυτών που τάσσονται με την πλευρά των οικογενειών που χάσανε αγαπημένα πρόσωπα από βομβιστικές ενέργειες των παλαιστινίων.
Η πλευρά των στρατιωτών
Η πλευρά που λέει ότι προκειμένου να επιστραφούν στρατιώτες ζωντανοί ή νεκροί κανένα τίμημα δεν είναι υψηλό, έχουν σαν βασικό επιχείρημα το ηθικό του στρατού και του στρατιώτη.
Σύμφωνα με αυτή την άποψη ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα του ισραηλινού στρατού είναι ότι ο μέσος στρατιώτες πολεμάει με υψηλό ηθικό, και ένας από τους λόγους του υψηλού φρονήματος είναι ότι γνωρίζει πως αν πέσει αιχμάλωτος ή πεθάνει στα χέρια του εχθρού, το κράτος, ο στρατός, αλλά και η κοινωνία γενικότερα θα φτάσουν στα άκρα για την απελευθέρωση ή επαναφορά των σορών τους στο Ισραήλ.
Όντως όποιος έχει ζήσει στο Ισραήλ θα γνωρίζει ότι ο παραπάνω άγραφος κανόνας είναι ιερός και μέχρι σήμερα δεν έχει παραβιαστεί ούτε μία φορά.
Ως παράδειγμα αναφέρω το υποβρύχιο Ντακάρ. Το 1968 το Ισραηλινό υποβρύχιο Ντακάρ ερχόμενο από την Αγγλία, όπου είχε αγοραστεί, και καθοδόν για το Ισραήλ εξαφανίστηκε ανατολικά της Κρήτης. Επί 29 χρόνια το Ισραήλ το έψαχνε επισταμένως και τελικά το 1999 το βρήκε σε βάθος 3.000 μέτρων ακριβώς πάνω στη πορεία του. Το υποβρύχιο είχε βυθιστεί αύτανδρο. Μετά από παράκληση των οικογενειών το υποβρύχιο δεν ανασύρθηκε ποτέ.
Ένα άλλο επιχείρημα που προτάσσουν οι υπέρ της απελευθέρωσης με κάθε τίμημα είναι πως με όλο το σεβασμό στις οικογένειες των θυμάτων της τρομοκρατίας ότι και να γίνει οι νεκροί δεν γυρίζουν πίσω. Με το να αρνούνται να απελευθερωθούν τρομοκράτες με «αιματοβαμμένα χέρια» το μόνο που κατορθώνουν είναι να χαθεί άλλη μία ζωή (του ζωντανού αιχμάλωτου στρατιώτη) ή να μην μπορούν οι οικογένειες των σκοτωμένων στρατιωτών να θρηνήσουν τα παιδιά τους όπως τους αρμόζει.
Η πλευρά των οικογενειών θυμάτων της τρομοκρατίας
Πριν συνεχίσω να διευκρινίσω ότι οι οικογένειες δεν αντιτίθενται στην απελευθέρωση κρατουμένων προκειμένου να γυρίσουν οι στρατιώτες. Τουναντίον δεν έχουν πρόβλημα το κράτος να απελευθερώσει περισσότερους. Αντιτίθενται στο να απελευθερωθούν οι κρατούμενοι που είναι υπεύθυνοι για τον θάνατο των αγαπημένων τους, δηλαδή αυτών με «αιματοβαμμένα χέρια».
Το επιχείρημα; Ο παλαιστίνιος κρατούμενος δεν είναι στρατιώτης ή έστω ένοπλος μαχητής που σκότωσε σε μάχη, λένε οι οικογένειες. Οι άνθρωποι αυτοί έχουν διαπράξει, σύμφωνα με το διεθνή νόμο, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας με το να στοχεύουν αθώους πολίτες ή στην καλύτερη περίπτωση είναι εγκληματίες του κοινού ποινικού δικαίου, ως εκ τούτου πρέπει να μείνουν στη φυλακή.
Το θεωρούν δε ύβρη και εμπαιγμό να απελευθερώνεται αυτός που σκότωσε αγαπημένο τους πρόσωπο και να γυρίζει στη Γάζα, το Λίβανο, ή την Δυτική Όχθη, όπου του επιφυλάσσεται υποδοχή ηρώου και να πανηγυρίζει για το έγκλημα του.
Το δεύτερο επιχείρημα τους είναι ότι με το να απελευθερώσει το Ισραήλ κρατούμενους με «αιματοβαμμένα χέρια» προκαλεί τη Χαμάς ή την Χεζμπολάχ να απαγάγουν και άλλους προκειμένου να απελευθερώσουν τους μαχητές τους.
Το τρίτο βασικό τους επιχείρημα είναι ότι οι απελευθερωθέντες με «αιματοβαμμένα χέρια» θα συνεχίσουν να σχεδιάζουν εκ νέου τρομοκρατικές ενέργειες.
Στα δύο τελευταία επιχειρήματα η άλλη πλευρά απαντά πως δυστυχώς αυτό είναι το ρίσκο που πρέπει να πάρει το Ισραήλ αφού βρίσκετε σε εμπόλεμη κατάσταση και δεν έχει επέλθει ακόμα η ειρήνη.
Ευτυχώς που δεν βρίσκομαι είτε στη μία είτε στην άλλη κατάσταση. Δεν ξέρω πως θα αντιδρούσα.