Blog.nli.org.il Τρίτη 2.6.2020
Amir Orni
Σήμερα, σχεδόν όλοι μας κυκλοφορούμε με ένα smartphone και διαθέτουμε ένα PC ή Laptop στο σπίτι, αλλά…
Το γεγονός ότι μάλλον διαβάζετε αυτό το άρθρο στο laptop σας ή πιο πιθανόν στην οθόνη του smartphone, γεγονός που αποτελεί μια τόσο καθημερινή συνήθεια, οι περισσότεροι από εσάς δεν φαντάζεσθε πόσο υπέροχη είναι αυτή η δυνατότητα. Η γενιά Ζ γεννήθηκε στην πραγματικότητα στην οποία κείμενα διαβάζονται από οθόνη και όταν θέλεις να γυρίσεις σελίδα, τον μόνο που έχεις να κάνεις είναι να «σκουπίσεις». Δεν φαντάζονται καν το γεγονός ότι μέχρι πρόσφατα, για να «προχωρήσεις παρακάτω», δεν είχες παρά να ακουμπήσεις την άκρη του δακτύλου στην γλώσσα σου για να γυρίσεις φυσικά την σελίδα!
Σε παλαιότερες μάλιστα γενιές, συχνά εμφανίζονταν οθόνες που άγγιζες και smartphones υπήρχαν δίπλα μας και τότε, αν και η Apple κυκλοφόρησε το πρώτο της IPhone το 2007.
Αν και οι υπολογιστές υπάρχουν στην ιστορία της ανθρωπότητας για σχετικά μικρό χρονικό διάστημα, έχουν ήδη αλλάξει τον τρόπο σκέψης μας, όπως και την καθημερινή ρουτίνα μας.
Προς έκπληξη (ή και όχι), ένα από τα πρωτοπόρα μηχανήματα των παγκοσμίων συσκευών στον πεδίο των υπολογιστών, παρήχθη στο Ισραήλ από την WEIZAC, ο πρώτος ηλεκτρονικός υπολογιστής και ο πρώτος στον κόσμο. WEIZAC είναι το ακρωνύμιο των λέξεων «Αυτόματοι Υπολογιστές WEIZMAN.
Η WEIZAC ξεκίνησε να λειτουργεί το 1955 και περίπου 7 χρόνια μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του κράτους του Ισραήλ και άνοιξε τον δρόμο της τεχνολογικής και επικοινωνιακής κουλτούρας, για την οποία είναι γνωστό το Ισραήλ σήμερα.
Ο άνθρωπος πίσω από την WEIZAC είναι ο καθηγητής Χαίμ Λείμπ Πέκερης, πρωτοπόρος στην επιστήμη των υπολογιστών στο Ισραήλ, κάτοχος του Ισραηλινού βραβείου Laureate Φυσικής, που γεννήθηκε 120 χρόνια πριν, 15 Ιουνίου του 1908. Ο Πέκερης ήταν μαθηματικός, Γεωφυσικός και ο ιδρυτής του τμήματος Εφαρμοσμένων Μαθηματικών στο Ινστιτούτο Επιστημών Βάϊτσμαν. Απεβίωσε στις 24 Φεβρουαρίου 1993.
Για 6 χρόνια, η WEIZAC ήταν ο μόνος εν λειτουργία υπολογιστής στο Ισραήλ. Σε μια γρήγορη έρευνα στην Εθνική Βιβλιοθήκη του Ισραήλ, στην ιστοσελίδα Ιστορικός Εβραϊκός Τύπος, βρίσκεις τίτλους εφημερίδων από αυτή την περίοδο, που πληροφορούν το κοινό για την δραστηριότητα ενός δυναμικού ηλεκτρονικού «εγκέφαλου». Αποδεικνύεται ότι το κράτος του Ισραήλ ήταν ήδη ένα «πρωτοπόρο έθνος», μόλις στις αρχές της δεκαετίας του 1950!
Η WEIZAC ήταν μία από τις πρώτες μονάδες μεγάλης χωρητικότητας αποθήκευσης ηλεκτρονικών υπολογιστών, ακολουθώντας τα βήματα των συσκευών της IAS, που δημιούργησε νωρίτερα στο Πανεπιστήμιο του Πρίνσετον. Συνηθιζόταν μεταξύ άλλων να μελετούν παγκόσμιες αλλαγές σε εξέλιξη, όπως οι συμπεριφορές των σεισμών και αναρίθμητες αναλύσεις. Αν και η WEIZAC είχε το μέγεθος ντουλάπας τοίχου, ήταν πιο προηγμένη από τον μεγαλύτερο αδελφό της από τον Πρίνσετον, με τέσσερεις φορές μεγαλύτερη μνήμη, όπως επισημαίνει μία από τις εφημερίδες. Φαίνεται ότι ακόμη και τότε, οι Ισραηλινοί ήταν καλοί να παραλαμβάνουν υπάρχουσες εφευρέσεις και να τις προάγουν προς όφελός τους.
WEIZAC , ο πρώτος ηλεκτρονικός υπολογιστής του Ισραήλ, που φιάχτηκε στο τμήμας Εφαρμοσμένων Μαθηματικών του Ινστιτούτου Επιστημών Βάϊτσμαν (από την Wikipedia)
Αργότερα, όπως συνηθίζεται στην περίπτωση των τεχνολογικών εξελίξεων, η WEIZAC ξεπεράστηκε από την GOLEM, μια νέα σειρά υπολογιστών (ορκιζόμαστε ότι δεν το προκαλέσαμε να συμβεί), η οποία συνέχισε να υπηρετεί τις ανάγκες του Ινστιτούτου Βάϊτσμαν και άλλων ερευνητικών Ινστιτούτων. Το 2006 η IEEE (Ινστιτούτο Ηλεκτρικών και Ηλεκτρονικών Μηχανικών) δήλωσε ότι η WEIZAC θεωρείται «ογκόλιθος στην ιστορία της ηλεκτρικής μηχανολογίας και ηλεκτρονικών υπολογιστών» και καθιέρωσε το «Βραβείο WEIZAC” στην ομάδα που την ίδρυσε.
Ο Χαίμ Πέκερης έγινε αποδέκτης αρκετών βραβείων και κέρδισε αναγνώριση για την δουλειά και την συμβολή του στην Επιστήμη στο Ισραήλ και σε όλο τον κόσμο. Ανάμεσα σε άλλα, βραβεύτηκε με το Βραβείο Βάϊτσμαν το 1958 και το 1965 κέρδισε το βραβείο Ρότσιλντ. Το 1974 το Πανεπιστήμιο της Κολούμπια του απέμεινε το Βραβείο Βέλτεσεν και το 1980 το Μετάλλιο Γκόλντα της Βασιλικής Αστρονομικής Κοινότητας. Τον ίδιο χρόνο, βραβεύτηκε με το Βραβείο Ισραήλ για την Φυσική. Μια έρευνα γύρω από το όνομά του στον ιστότοπο της Εθνικής Βιβλιοθήκης μας δίνει μια ματιά για τους ευρύτερους κύκλους της ζωής του Πέκερη. Η διακεκριμένη συμμετοχή του στην επιστημονική κοινότητα από την μία πλευρά και η ανάμιξη και οι σχέσεις του με διανοούμενους σε διάφορους χώρους (S.Y Agnon, Gershom Scholem…) από την άλλη πλευρά.֍