Cohen.gr, 6 Νοεμβρίου 2022
Γράφει ο Σάκης Θεοδωρόπουλος
Σαν σήμερα, 4 Νοεμβρίου 1995, στο Τελ Αβίβ, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Γιτζάκ Ράμπιν, πέφτει νεκρός, έπειτα από τα πυρά, του Γιγκάλ Αμίρ, ακροδεξιού θρησκευόμενου Εβραίου εθνικιστή, με καταγωγή από την Υεμένη. Ο Αμίρ στην απολογία του, είπε ότι σκότωσε τον Ισραηλινό πρωθυπουργό, γιατί ήταν αντίθετος στις Συμφωνίες του Όσλο (1994-1995) και θεώρησε πως το Ισραήλ ήταν έτοιμο, να υποκύψει στους Άραβες. Ο Γιτζάκ Ράμπιν, αποτελεί μέχρι τώρα, τον μοναδικό Ισραηλινό πρωθυπουργό, που δολοφονήθηκε.
Λίγα λόγια για την ζωή του Ράμπιν
Ο Γιτζάκ (Ισαάκ) Ράμπιν, γεννήθηκε το 1922 στην Ιερουσαλήμ, από γονείς μετανάστες, προερχόμενοι στη Γη του Ισραήλ, από την Ουκρανία και τη Λευκορωσία, και πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του, στο Τελ Αβίβ. Ο πατέρας του, Νεεμίαχ Ρουμπίτζοφ, γεννήθηκε στο Ιβανκίβ της Ουκρανίας και η μητέρα του Ρόζα Κοέν, γεννήθηκε στο Μογκιλιόφ της Λευκορωσίας. Ο Νεεμίαχ, έμεινε ορφανός από πατέρα, δούλευε από μικρός για το προς το ζην και σε ηλικία 18 ετών, μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου έγινε μέλος του σιωνιστικού εργατικού κόμματος, Poale Zion και άλλαξε το επώνυμό του, σε Ράμπιν. Το 1917, ο Νεεμίαχ μετανάστευσε στην Παλαιστίνη μαζί με μια ομάδα από εθελοντές, από την Εβραϊκή Λεγεώνα.
Το 1928, ο Γιτζάκ γράφτηκε στο σχολείο «Σπίτι για τα παιδιά των εργατών» (εβραϊκά: Beit Hinuch Leyaldei Ovdim), όπου διδάχθηκε τις αρχές του Σιωνισμού αποφοίτησε το 1935 και συνέχισε στο αγροτικό σχολείο του Kibbutz Givat Hashlosha. Το 1936, σε ηλικία μόλις 14 ετών, εντάχθηκε στην εβραϊκή αντιστασιακή οργάνωση Hagana, τον πρόδρομο των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων (IDF), όπου ο Ράμπιν έλαβε την πρώτη του στρατιωτική εκπαίδευση, ενώ παράλληλα ήταν μέλος της νεολαίας του σοσιαλιστικού κινήματος, HaNoar HaOved. Το 1937, εισήχθη στο Γεωπονικό Λύκειο Καντουρί της Γαλιλαίας και έδειξε ενδιαφέρον για τα μαθήματα γεωπονικής και αντιπαθούσε την μελέτη της αγγλικής γλώσσας. Ξεκίνησε να εργάζεται ως μηχανικός άρδευσης, αλλά το ενδιαφέρον του ήταν οι στρατιωτικές υποθέσεις, οι οποίες εντατικοποιήθηκαν το 1938 όταν επιδεινώθηκε η εξέγερση των Αράβων, εναντίον των Εβραίων μεταναστών και των Βρετανών αποίκων. Εκπαιδευτής του νεαρού Γιτζάκ στο Γεωπονικό Λύκειο Καντουρί, ήταν ο Γιγκάλ Αλόν, μέλος της Hagana, μετέπειτα στρατηγός των IDF και υπηρεσιακός πρωθυπουργός του Ισραήλ (26/2/1969 – 17/3/1969). Το Λύκειο Καντουρί, έκλεισε το 1939 από τους Βρετανούς και ο Ράμπιν, εντάχθηκε στην στρατιωτική αστυνομία του Kibbutz Ginosar, μέχρι που το σχολείο ξανά άνοιξε και ο νεαρός τότε Γιτζάκ, αποφοίτησε έναν χρόνο αργότερα. Ξεκίνησε να σπουδάζει αρδευτική μηχανική στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας, αλλά αποφάσισε να παρατήσει τις σπουδές του, και έμεινε για να παλέψει στην Παλαιστίνη. Το 1941, έκανε πρακτική άσκηση στο Kibbutz Ramat Yohanan και εισάχθηκε στην Palmach, τις ειδικές δυνάμεις της Hagana, με εκπαιδευτή τον Γιγκάλ Αλόν. Η πρώτη του στρατιωτική επιχείρηση ήταν στη συμμαχική εισβολή του Λιβάνου, την μάχη όπου ο Μοσέ Νταγιάν έχασε το ένα μάτι του. Για δύο χρόνια, ήταν διοικητής της διμοιρίας του Kfar Giladi (1941-1943), εκπαίδευε τους άνδρες του σε σύγχρονες τακτικές και πώς να διεξάγουν αστραπιαίες επιθέσεις. Μετά το τέλος του πολέμου, η σχέση μεταξύ της Palmach και των Βρετανικών Αρχών, έγιναν τεταμένη, ειδικά όσον αφορά τη μεταχείριση της εβραϊκής μετανάστευσης. Τον Οκτώβρη του 1945, ο Ράμπιν σχεδίασε επιδρομή στο στρατόπεδο κρατουμένων Altit, όπου ελευθέρωσε 208 Εβραίους παράνομους μετανάστες. Συνελήφθη από τους Βρετανούς, την ημέρα του Μαύρου Σαμπάτ και έμεινε φυλακισμένος για 5 μήνες. Μόλις αποφυλακίστηκε το 1947, έγινε διευθυντής των επιχειρήσεων της Palmach.
Η καριέρα του Ράμπιν στον ισραηλινό στρατό (1948-1968)
Το 1948, ιδρύθηκε το Κράτος του Ισραήλ και μία μέρα μετά την ίδρυσή του, ξέσπασε ο Α’ Αραβο-Ισραηλινός Πόλεμος. Ο Ράμπιν ήταν επικεφαλής των ισραηλινών επιχειρήσεων στην Ιερουσαλήμ και πολέμησε τον αιγυπτιακό στρατό στην έρημο Νέγκεβ. Όταν ήταν υπαρχηγός στην ταξιαρχία Ιργκούν, μέσω της Επιχείρησης Ντάνι, το Ισραήλ κατέλαβε τις πόλεις Λοντ και Ράμλα και 70.000 Άραβες κάτοικοι εγκατέλειψαν τις πόλεις τους. Στη συνέχεια, ο Ράμπιν ήταν αρχηγός των επιχειρήσεων του Νοτίου Μετώπου και συμμετείχε σε σημαντικές στρατιωτικές επιχειρήσεις, όπως η Επιχείρηση Yoav και η Επιχείρηση Horev.
Στις αρχές του 1949, ήταν μέλος της ισραηλινής αντιπροσωπείας στις συνομιλίες ανακωχής με την Αίγυπτο, που έγιναν στη Ρόδο. Μετά την αποστράτευσή του στο τέλος του πολέμου αρκετοί αξιωματικοί της Palmach, μεταξύ αυτών και ο Ράμπιν, ευθυγραμμίστηκαν με το αριστερό κόμμα, Ahdut HaAvoda, το οποίο ήταν φιλο-σοβιετικό και στη συνέχεια με το σοσιαλιστικό κόμμα Mapam. Αυτοί οι αξιωματικοί, προκάλεσαν τη δυσπιστία του πρωθυπουργού Νταβίντ Μπεν Γκουριόν και έπειτα από αντιπαραθέσεις, το 1953 οι αξιωματικοί που ήταν μέλη του κόμματος, υπέβαλαν την παραίτησή τους από το στρατό. Όσοι ήταν μέλη του Mapam, μεταξύ αυτών ο Ράμπιν, ο Χαΐμ Μπαρ Λεβ και ο Νταβίντ Ελάζαρ, παρέμειναν κι άλλα χρόνια στο στρατό, σε θέσεις προσωπικού ή εκπαίδευσης, πριν συνεχίσουν τη σταδιοδρομία τους.
Για τρία χρόνια (1956-1959), έγινε επικεφαλής της Ταξιαρχίας Patzan, που περιφρουρούσε τα βόρεια σύνορα του Ισραήλ. Το 1964, επί πρωθυπουργίας Λεβί Εσκόλ, ο οποίος ήταν ταυτόχρονα και Υπουργός Εθνικής Άμυνας, ο Ράμπιν έγινε επικεφαλής προσωπικού στις IDF και το 1967, στον Πόλεμο των Έξι Ημερών, συνέβαλε στην κατάληψη της παλιάς πόλης της Ιερουσαλήμ, όπου το Ισραήλ πέτυχε μια πολύ σημαντική νίκη, επί των ενωμένων αραβικών στρατών της Αιγύπτου, της Συρίας και της Ιορδανίας. Αξιοσημείωτο αυτής της μάχης, ήταν ο λόγος του στο Όρος Σκοπός και το Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ.
Η καριέρα του Ράμπιν στον πολιτικό στίβο του Ισραήλ (1968-1995)
Το 1968, ο Ράμπιν αποστρατεύτηκε και ξεκίνησε τα πρώτα του βήματα στην πολιτική και διορίστηκε ως πρέσβης του Ισραήλ στις Ηνωμένες Πολιτείες. Εκείνη την περίοδο, οι ΗΠΑ έγιναν ο κύριος προμηθευτής όπλων του Εβραϊκού Κράτους και κατάφερε να συμβάλλει στην άρση του εμπάργκο για τα μαχητικά αεροσκάφη F-4 Phantom. Στη θητεία του, ως πρέσβης, παρότι άθεος, είχε αναπτύξει σχέσεις με τον Ορθόδοξο Ραβίνο, με καταγωγή από την Ουκρανία, Μεναχέμ Μέντελ Σνίερσον. Παρέμεινε στο θώκο μέχρι το 1973 και πολέμησε στον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ, χωρίς επίσημη ιδιότητα. Όταν τελείωσε ο πόλεμος, ο Ράμπιν έθεσε υποψηφιότητα για βουλευτής και εν τέλει εκλέχθηκε στην Κνεσέτ, με το κεντροαριστερό σοσιαλιστικό κόμμα Labor (Ισραηλινό Εργατικό Κόμμα). Το 1974, ορίστηκε Υπουργός Εργασίας στην κυβέρνηση της Γκόλντα Μέιρ και όταν η «Σιδηρά Κυρία» του Ισραήλ υπέβαλε την παραίτησή της, ο Γιτζάκ Ράμπιν ανέλαβε την πρωθυπουργία και κυβέρνησε μέχρι το 1977. Μετά την ήττα του από το Λικούντ του Μεναχέμ Μπεγκίν, ο Ράμπιν ήταν στην αντιπολίτευση του Ισραήλ, έως το 1984, όπου ήταν στην επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων και Άμυνας. Νωρίτερα, το 1980, στις εσωκομματικές εκλογές του Ισραηλινού Εργατικού Κόμματος, είχε ηττηθεί από τον Σιμόν Πέρες, ο οποίος εκλέχθηκε με το συντριπτικό 70,81%.
Το 1984, ο Ράμπιν, ορίζεται Υπουργός Εθνικής Άμυνας, στις κυβερνήσεις του Σιμόν Πέρες (1984-1986) και Γιτζάκ Σαμίρ (1986-1992). Εκείνη την περίοδο, είχε ξεσπάσει ο πόλεμος του Λιβάνου και τα ισραηλινά στρατεύματα βρίσκονταν ακόμα βαθιά στη γειτονική χώρα. Ο Ράμπιν διέταξε την απόσυρσή τους σε μια «Ζώνη Ασφαλείας» στη λιβανική πλευρά των συνόρων. Ο Στρατός του Νοτίου Λιβάνου δραστηριοποιήθηκε σε αυτή τη ζώνη, μαζί με τις Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις. Το 1987, ξέσπασε η Πρώτη Ιντιφάντα και ο Ράμπιν, υιοθέτησε αυστηρά μέτρα, για να καταστείλει τις βίαιες ταραχές των Παλαιστινίων, ακόμα και τη χρήση «βίας, δύναμης και ξυλοδαρμού» στους ταραξίες. Ο όρος «σπάσιμο των οστών», θεωρήθηκε υποτιμητικός και χρησιμοποιήθηκε ως κριτικό διεθνές σύνθημα. Ο συνδυασμός της αποτυχίας της πολιτικής «Iron First», της επιδεινούμενης διεθνούς εικόνας του Ισραήλ και της διακοπής των νομικών και διοικητικών δεσμών της Ιορδανίας με τη Δυτική Όχθη, εξαιτίας της αναγνώρισης της PLO από τις ΗΠΑ, ως νόμιμο εκπρόσωπο του παλαιστινιακού λαού, ανάγκασαν τον Ράμπιν να ψάξει τρόπο τερματισμού της βίας, και να προχωρήσει σε έναρξη των διαπραγματεύσεων και διαλόγου του Ισραήλ με την PLO.
Το 1988, ο Ράμπιν ήταν υπεύθυνος για τη δολοφονία του Αμπού Τζιχάντ, ο οποίος βρέθηκε νεκρός στο σπίτι του στην Τυνησία, και δύο εβδομάδες αργότερα επέβλεψε την καταστροφή του οχυρού της Χεζμπολάχ στο Μεϊντούν κατά τη διάρκεια της επιχείρησης «Νόμος και Τάξη», στην οποία σκοτώθηκαν 40 με 50 μαχητές της Χεζμπολάχ, 3 Ισραηλινοί στρατιώτες και τραυματίστηκαν 17.
Στις 27 Ιουλίου 1989, ο Ράμπιν σχεδίασε και εκτέλεσε την απαγωγή του ηγέτη της Χεζμπολάχ, Σεΐχη Αμπντέλ Καρίμ Ομπέιντ και δύο βοηθών του, στο Νότιο Λίβανο. Για αντίποινα, η Χεζμπολάχ εκτέλεσε έναν Αμερικανό ανώτερο αξιωματικό, τον Συνταγματάρχη Γουίλιαμ Χίγκινς, ο οποίος απήχθη τον Φεβρουάριο του 1988.
Το 1990, ο Ράμπιν έγινε πρόεδρος του Εργατικού Κόμματος, επικρατώντας του Σιμόν Πέρες στις εσωκομματικές εκλογές και το 1992, ξανά έγινε πρωθυπουργός του Ισραήλ. Στόχος του, ήταν η ειρήνη του Ισραήλ με τους γείτονές του, ακόμα και με την PLO. Έτσι, μέσω των Συμφωνιών του Όσλο, ξεκίνησε ειρηνευτικές συμφωνίες με την γειτονική Ιορδανία, η οποία εν τέλει αναγνώρισε το Κράτος του Ισραήλ και επόμενο βήμα του Ράμπιν, ήταν το πιο δύσκολο κομμάτι του παζλ, η ειρήνη με τους Παλαιστινίους.
Το 1994, με αφορμή την υπογραφή των Συμφωνιών του Όσλο, του απονεμήθηκε το Νόμπελ Ειρήνης, με το οποίο επίσης βραβεύτηκαν ο ηγέτης της PLO, Γιάσερ Αραφάτ και ο Υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ, Σιμόν Πέρες. Όμως, οι Συμφωνίες του Όσλο, δίχασαν την ισραηλινή κοινωνία. Άλλοι αντιμετώπιζαν τον Ράμπιν, ως ήρωα, επειδή έκανε την αρχή για την ειρήνη Ισραηλινών και Παλαιστινίων, και οι άλλοι τον αντιμετώπιζαν ως προδότη, γιατί έδωσε κομμάτι γης, που ανήκε στο Ισραήλ. Πολλοί ψηφοφόροι και εκπρόσωποι της ισραηλινής δεξιάς, κατηγόρησαν τον Ράμπιν, οι θάνατοι Εβραίων σε τρομοκρατικές επιθέσεις, αποδίδονται στις Συμφωνίες του Όσλο.
Ο θάνατος του Ράμπιν (1995)
Το βράδυ της 4ης Νοεμβρίου 1995, ο ακροδεξιός θρησκευόμενος Εβραίος εθνικιστής με καταγωγή από την Υεμένη, Γιγκάλ Αμίρ, πυροβόλησε με 3 σφαίρες με ημι-αυτόματο πιστόλι τον Ράμπιν, τη στιγμή, που έβγαινε από το Δημαρχείο του Τελ Αβίβ και ετοιμαζόταν να μπει στο αυτοκίνητο και τραυμάτισε έναν σωματοφύλακα του πρωθυπουργού, τον Γιοράμ Ρούμπιν. Ο Ράμπιν μεταφέρθηκε στο κοντινό νοσοκομείο Ιτσίλοφ, όπου πέθανε στο χειρουργείο, εξαιτίας της απώλειας αίματος και δύο τρυπημένων πνευμόνων. Ο Αμίρ συνελήφθη αμέσως, και καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη για ανθρωποκτονία. Υπηρεσιακός πρωθυπουργός του Ισραήλ, ανέλαβε ο Υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης Ράμπιν, Σιμόν Πέρες.
Η δολοφονία του Ράμπιν προκάλεσε μεγάλο σοκ στο ισραηλινό κοινό και σε μεγάλο μέρος του υπόλοιπου κόσμου. Εκατοντάδες χιλιάδες Ισραηλινοί συνωστίστηκαν στην πλατεία όπου δολοφονήθηκε ο Ράμπιν για να θρηνήσουν τον θάνατό του. Ιδιαίτερα οι νέοι προσήλθαν μαζικά, ανάβοντας αναμνηστικά κεριά και τραγουδώντας τραγούδια της ειρήνης. Στις 6 Νοεμβρίου 1995, τάφηκε στο όρος Herzl. Στην κηδεία του Ράμπιν παρευρέθηκαν πολλοί παγκόσμιοι ηγέτες, μεταξύ των οποίων ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον, ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας, Πολ Κίτινγκ, ο Πρόεδρος της Αιγύπτου, Χόσνι Μουμπάρακ και ο βασιλιάς της Ιορδανίας, Χουσεΐν Α’. Ο Αμερικανός Πρόεδρος, εκφώνησε ένα εγκώμιο, του οποίου οι τελευταίες λέξεις ήταν στα εβραϊκά - "Shalom, Haver", δηλαδή αντίο φίλε.
Λίγα χρόνια αργότερα, η Πλατεία Βασιλέων του Ισραήλ στο Τελ Αβίβ, ονομάστηκε Πλατεία Ράμπιν, προς τιμήν του δολοφονηθέντος Ισραηλινού πρωθυπουργού.֍