momentmag.com Τετάρτη 15.2.2023
Fania Oz-Salzberger*
Φίλοι του Ισραήλ, σας παρακαλώ φοβηθείτε! Φοβηθείτε πολύ! Δεν αστειευόμαστε όταν λέμε ότι η δημοκρατία του Ισραήλ μπορεί να γίνει κομμάτια με μια κίνηση.
Η Δευτέρα, 13η Φεβρουαρίου, η οποία ήδη ανακηρύχθηκε «Μαύρη Δευτέρα» από τους αντιπάλους της παρούσας κυβέρνησης, μπορεί επίσης να αποδειχθεί μια μεγάλη ημέρα στην ιστορία της ισραηλινής κοινωνίας των πολιτών. Κατά τη διάρκεια της ημέρας αυτής, η συνταγματική επιτροπή της Κνέσετ (Βουλή του Ισραήλ) επικύρωσε τον πρώτο από μια σειρά προτεινόμενους αντιδημοκρατικούς νόμους, ενώ 360.000, κατά τις εκτιμήσεις, άνδρες και γυναίκες διαδήλωναν έξω από το κτίριο της Βουλής. Ήταν η μεγαλύτερη πολιτική διαδήλωση στην ιστορία του Ισραήλ και ο τεράστιος αριθμός- που αμφισβητήθηκε αρχικά από κάποιους- επιβεβαιώθηκε δύο και τρείς φορές από μέλη μιας από τις συμμετέχουσες συλλογικότητες-κλειδιά, της κοινότητας των τεχνικών υψηλής τεχνολογίας.]
Λοιπόν ναι: περισσότεροι από το ένα τρίτο του εκατομμυρίου άνθρωποι από έναν πληθυσμό άνω των εννέα εκατομμυρίων, ανέβηκαν στην Ιερουσαλήμ, μια ημέρα εργάσιμη, για να φωνάξουν την αγωνία τους· πολλοί περισσότεροι Ισραηλινοί κατέβηκαν σε απεργία. Ένα τεράστιο πλήθος διαδηλωτών έψαλαν τον εθνικό ύμνο, τη Χατίκβα {Η ελπίδα}, στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό της Ιερουσαλήμ, και ελπίδα, θυμό και αποφασιστικότητα.
Υπεύθυνη δήλωση: είμαι ιστορικός της πολιτικής σκέψης, ο σύζυγός μου είναι Καθηγητής Νομικής, ο γιός μας ηγέτης ενός πανεθνικού κινήματος διαμαρτυρίας φοιτητών και όλοι/ες σχεδόν οι φίλοι/ες και συνάδελφοι είναι ενεργά στρατευμένοι σε αυτόν τον πολιτικό αγώνα. Αξιοποιούμε το επαγγελματικό μας κύρος και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια μας για πούμε στους Ισραηλινού και στον κόσμο μια απλή αλήθεια: το επιτελείο του Πρωθυπουργού Βενιαμίν Νετανιάου, συμπεριλαμβανόμενων του Υπουργού Δικαιοσύνης Γιαρίβ Λεβίν και του Προέδρου της Συνταγματικής και Νομικής Επιτροπής της Κνέσετ, Σιμχά Ρότμαν, απεργάζονται αυτή τη στιγμή ένα πραξικόπημα.
Η δύο μηνών κυβέρνηση, μια συμμαχία ακραίων εθνικιστικών και ούλτρα- ορθόδοξων κομμάτων, είναι πρώτη ακρο-δεξιά κυβέρνηση της χώρας. Ίσως επίσης να είναι και η τελευταία δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση της χώρας. Τα μέλη της αποφάσισαν να αλλάξουν όχι μόνον νόμους και πολιτικές, αλλά και την ίδια την ουσία του Ισραήλ. Δεν θα είναι πλέον το Ισραήλ μια φιλελεύθερη δημοκρατία ή έστω μια ελαττωματική δημοκρατία. Αντί αυτού, οι νέοι σύμμαχοι του Νετανιάου χτίζουν με επιδεξιότητα ένα εθνικιστικό-θρησκευτικό αυταρχικό καθεστώς.
Ο Νετανιάου υπήρξε κάποτε μια φωνή υποστήριξης του Ανώτατου Δικαστηρίου του Ισραήλ, υπερήφανος για τη διεθνή φήμη της ανεξάρτητης δικαστικής εξουσίας μας, μέχρι που κατηγορήθηκε ο ίδιος για δωροδοκία και απιστία. Τα τελευταία δύο χρόνια καθοδηγήθηκε από τους λαϊκιστές διανοούμενους ενός ελευθεριακού (libertarian) think tank, το Kohelet Forum[1], το οποίο χρηματοδοτείται -σύμφωνα με ρεπορτάζ της εφημερίδας Χαάρετζ- από τους συντηρητικούς Αμερικάνους σπόνσορες Jeffrey Yass και Arthur Dantchik. Αυτό το σώμα συνεργάζεται αρμονικά με τους υποστηρικτές του Νετανιάου δημοσιογράφους που διαδίδουν fake-news (τους επονομαζόμενους «τα σοφάρ»[2]), καθώς και τους επιθετικούς και συχνά βίαιους βουλευτές και ακτιβιστές του κόμματος Λικούντ, οι οποίοι καταγγέλλουν τους υπερασπιστές της δημοκρατίας και των πολιτικών δικαιωμάτων ως «αντι-Εβραίους» προδότες.
Οι προσεκτικά γραμμένες, λεγόμενες μεταρρυθμίσεις του Kohelet είναι κατ’ ευθείαν εμπνευσμένες από την άλωση της Ουγγρικής δημοκρατίας που πραγματοποίησε ο Βικτόρ Ορμπάν. Όπως ο καθηγητής Kim Lane Scheppele του Princeton έχει εξηγήσει, η ουσία της ορμπανικής μεθόδου είναι η δημιουργία ενός κράτους Φρανκενστάιν (“Frankenstate”), συγκολλώντας όργανα από διαφορετικές χώρες και συντάγματα για να συναρμολογήσει ένα τέρας, όπου η δικαστική εξουσία υπόκειται σε πολλαπλούς περιορισμούς.
Η κυβέρνηση Νετανιάου μεταξύ των προτεινόμενων «μεταρρυθμίσεων» προβλέπει τη δημιουργία μιας επιτροπής, η οποία θα διορίζει όλους τους δικαστικούς με μια αποφασιστική πλειοψηφία της κυβερνητικής συμμαχίας· κάτι που επιτρέπει στην Κνέσετ να ακυρώνει κάθε είδους νομική γνωμοδότηση και να παρακάμπτει την δυνατότητα του Ανώτατου Δικαστηρίου να κάνει χρήση της ρήτρας του «μη ευλόγου», προκειμένου να θέτει περιορισμούς όχι μόνον σε νόμους αλλά και σε κυβερνητικές αποφάσεις.
Την ώρα που γράφεται αυτό το κείμενο, φαίνεται πιθανότατο εντός ημερών να αλλάξει η ισοζυγισμένη μέθοδος με την οποία εκλέγονται οι δικαστές μας και να δοθεί στην πλειοψηφία των μελών της επιτροπής, που αντιπροσωπεύει τον κυβερνητικό συνασπισμό, το ελεύθερο να διορίζει όλους τους μελλοντικούς δικαστές- και να απολύει δικαστές που υποπτεύεται πως είναι ανεξάρτητοι. Γίνεται επίσης λόγος περί αντικατάστασης του προέδρου του Ανώτατου Δικαστηρίου με έναν διορισμένο πολιτικό. Ένας διορισμένος από την κυβέρνηση θα αντικαθιστούσε τον όποιο δικαστή αποφασίσει να παραιτηθεί ως ένδειξη διαμαρτυρίας.
Όταν ο Πρόεδρος Ισαάκ Χέρτζογκ προσφέρθηκε να προτείνει έναν συμβιβασμό, οι δικαστικοί με λύπη τους διαπίστωσαν ότι το σχέδιό του διατηρεί τη σχεδόν ολική εξουσία άσκησης βέτο του εκτελεστικού επί του δικαστικού, καθώς και άλλα προβληματικά στοιχεία των σχεδίων του Νετανιάου. Επιπλέον, ο Υπουργός Λέβιν απέρριψε τον όρο του Προέδρου να παγώσει η διαδικασία νέας νομοθέτησης, ενόσω διεξάγονται διαπραγματεύσεις. Η διαδικασία νομοθέτησης συνεχίζεται καθώς γράφω αυτό το κείμενο. Η μοναδική επίφαση να ζητηθεί η συμβουλή της αντιπολίτευσης και του κοινού υπήρξαν οι λεγόμενες συζητήσεις στην συνταγματική επιτροπή της Κνέσετ, υπό τη διεύθυνση του Ρότμαν, οι οποίες δεν ήταν παρά ένας ντροπιαστικός ανταγωνισμός φωνασκιών, με την έδρα να αποβάλει από την αίθουσα μέλη της φιλελεύθερης αντιπολίτευσης και να αφαιρεί αγενώς τον λόγο από επιφανείς προσκεκλημένους και νομικούς συμβούλους.
Ποτέ μια συζήτηση σε επιτροπή της Κνέσετ δεν υπήρξε τόσο θλιβερή και σκανδαλώδης. Ένα δίκτυο ψευδοδημοσιογράφων και διασπορέων του χάους στα κοινωνικά δίκτυα διασφαλίζουν ότι οι υποστηρικτές του Νετανιάου θα τρέφονται με ψέματα, κατονομάζοντας το Ανώτατο Δικαστήριο, εχθρό του λαού. «Δια της δικαιοσύνης θα σωθεί η Σιών»[3], μια φράση από τον Ησαΐα, είναι η επίσημη Οργουελιανή ονομασία αυτού αχρείου σχεδίου. Η ίδια η ιουδαϊκή παράδοση γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης και υπονόμευσης από μια κάστα απατεώνων. Βεβαίως, ένα ταπεινωμένο και υποτελές Ανώτατο Δικαστήριο είναι μόνον ένα μέσο προς έναν σκοπό. Ο πρώτος και προφανής σκοπός είναι η ματαίωση της δίκης του ίδιου του Νετανιάου.
Μετά την θεσμοθέτηση των «μεταρρυθμίσεων», είναι ζήτημα εβδομάδων, ένας απλός νόμος της πλειοψηφίας μπορεί να παγώσει ή ακόμα και να ακυρώσει τη δίκη του Νετανιάου. Ο ίδιος ο Λέβιν παραδέχθηκε ότι, όσον αφορά τον ίδιο, την πρωτοβουλία την εμπνεύστηκε από την απαγγελία κατηγορίας κατά του αφεντικού του. Ακολουθούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και η παιδεία. Πολλοί Υπουργοί της κυβέρνησης έχουν ήδη δηλώσει την πρόθεσή τους να θέσουν υπό περιορισμό τις ατομικές ελευθερίες, ιδιαιτέρως τα δικαιώματα των Αράβων, των γυναικών και των ΛΟΑΤΚΙ. Ένας μάλιστα έφτασε στο σημείο να πει απευθυνόμενος στους γιατρούς ότι δεν υποχρεούνται να κουράρουν ασθενείς Άραβες· ένας άλλος έκανε έκκληση για εθνοτικό διαχωρισμό στις πτέρυγες μητρότητας. Τα πράγματα δεν σταματούν εκεί. Οι εργάτες δεν θα επιτρέπεται να απεργούν ελεύθερα και η μονιμότητα θα καταργηθεί. Ο Δημόσιος Ραδιοφωνικός Οργανισμός και η ελευθερία του τύπου απειλούνται.
Οι αξίες της ισότητας και του σεβασμού των μειονοτήτων θα φύγουν από τα σχολικά προγράμματα προς όφελος ενός υπερματσιστικού, εθνικιστικού-χαλαχικού[4] «Ιουδαϊσμού». Όταν αυτή η δεύτερου κύματος νομοθέτηση τεθεί σε κίνηση, το Ανώτατο Δικαστήριο θα έχει χάσει την παρούσα αρμοδιότητά του να ελέγχει τέτοια διατάγματα και να τα απορρίπτει. Όπως διαπιστώσαμε επί έξι εβδομάδες διαδηλώσεων υπέρ της δημοκρατίας, για τα «σοφάρ» του Νετανιάου, κάθε αντιτιθέμενος, στην πραγματικότητα, κάθε φιλελεύθερος πολίτης στο Ισραήλ είναι προδότης. Ένας αντιπατριώτης. Άπιστος στο ιουδαϊκό κράτος, το οποίο στα παρανοϊκά μυαλά αυτών των οπαδών είναι μια ξενοφοβική Σπάρτη.
«Πηγαίνετε στο Βερολίνο» μας λένε χλευαστικά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στην Κνέσετ. «Δεν ανήκετε πλέον εδώ», λένε σε χιλιάδες διαδηλωτές που έχουν ειλικρινά εργαστεί και αγωνιστεί όλη τη ζωή τους για αυτή τη χώρα. Η δε νεόκοπη «Υπουργός προπαγάνδας» μας, Γκαλίτ Ντιστέλ Ατμπαγιάν λέει στον κόσμο ότι η πολιτική μας διαμαρτυρία «χρηματοδοτείται από Γερμανία και Ιράν», έναν ενδιαφέροντα άξονα του κακού στη δική της αδαή και ανοϊκή φαντασία.
Χωρίς ένα γραπτό σύνταγμα ή οποιοσδήποτε άλλος εγγυητής πλην του Ανώτατου Δικαστηρίου και τους νομικούς συμβούλους της κυβέρνησης (μια δημόσια θέση, την οποία ο Λέβιν σχεδιάζει να μετατρέψει σε «βασιζόμενο στην εμπιστοσύνη» ιδιωτικοποιημένο επάγγελμα), η διάκριση των εξουσιών στο Ισραήλ είναι καταδικασμένη. Η παρούσα κυβέρνηση επιβάλει ολοκληρωτική υπακοή στην πλειοψηφία των 64 μελών στην Κνέσετ, καθυποτάσσοντας έτσι κυριολεκτικά τους νομοθέτες στο εκτελεστικό. Απουσία δικαστικής ανεξαρτησίας, μένουμε με ένα μονομερές καθεστώς, την αυταρχική εξουσία του συνασπισμού, του οποίου εξέχοντα μέλη εύχονται να δουν τους Ισραηλινούς Άραβες να χάνουν την πολιτειότητά τους, τους Παλαιστίνιους να σκοτώνονται κατά το κέφι των στρατιωτών, τις γυναίκες πίσω στο σπίτι και τους ΛΟΑΤΚΙ να εξαφανίζονται από τη δημόσια σφαίρα.
Φίλοι του Ισραήλ, παρακαλώ συντονιστείτε μαζί μας και υποστηρίξτε μας.
Είμαστε μια ισχυρή, υπερήφανη και δυνατή κοινωνία πολιτών, σε αντίθεση με την Ουγγαρία, την Πολωνία και την Τουρκία. Όμως οι αντίπαλοί μας είναι και διεφθαρμένοι και εξτρεμιστές και οι μέθοδοί τους θυμίζουν τη «νέα λαλιά» (Newspeak )του Όργουελ, ένα προκάλυμμα για να κρύψουν το ολοκληρωτικό τους εγχείρημα. Εδώ τελικά υπάρχει μια ανοιχτή και τεράστια σύγκρουση κουλτούρας, μεταξύ αντιθετικών Ιουδαϊσμών. Σας παρακαλώ συντονιστείτε και προσευχηθείτε μαζί μας ώστε να βρεθεί όσο είναι ακόμα καιρός μια όχι βίαιη λύση της σύγκρουσης.֍
*Η Fania Oz-Salzberger είναι συγγραφέας, Ομότιμη Καθηγήτρια Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Χάιφα και τακτική συνεργάτιδα στο περιοδικό Moment.
https://momentmag.com/netanyahu-team-staging-coup/
----------------------------------
[1] Kohelet στα εβραϊκά σημαίνει Εκκλησιαστής· είναι το εβραϊκό όνομα του αντίστοιχου βιβλίου της Π. Διαθήκης
[2] Σοφάρ: τα πνευστά όργανα που χρησιμοποιούσαν οι Εβραίοι κατά την αρχαιότητα ως σάλπιγγες πολέμου και τα οποία ακόμα χρησιμοποιούνται για την αναγγελία θρησκευτικών εορτών.
[3] Ησαΐας 1.27.
[4] Βασισμένο στην Χαλαχά, δηλαδή το ιερό βιβλίο που αποτελεί συλλογή των θρησκευτικών νόμων, βάσει της γραπτής και προφορικής Τορά (Πεντάτευχος: τα πρώτα πέντε βιβλία της δικής μας Π. Διαθήκης).